-
- +90 212 215 50 55
Sinirsel ağrı olarak tanımlanan Nöropatik ağrıların nedeni bulunup, doğru teknikle tedavi edildiğinde kabus olmaktan çıkıyor. Son zamanlarda sık duyulan nöropati, yada nöropatik ağrının ne olduğu, bildiğimiz ağrılardan ne gibi farklı özellikler taşıdığını anlatmağa çalışacağız. Belirtileri ve tedavileri diğer ağrılardan farklı, sinir ağrısı anlamına da gelen nöropatik ağrı ile baş edilebilir mi? gibi sorulara yanıt arayacağız.
Sinir hasarlanması ya da fonksiyonlarının bozulması sonucu ortaya çıkan ağrılara nöropatik ağrı denir. Nöropati, çeşitli hastalıkların komplikasyonu olup sık görülen bir durumdur. Nöropatik ağrı kronik bir ağrı türüdür. Hasarlanan sinir, merkezi sinir sisteminde olabildiği gibi periferik (uçlarda)sinir sisteminde de olabilir. Belirtiler motor, duyu veya otonom sinirlerin hasar görmesine bağlı olarak değişir. Motor sinirleri, yürüme, nesneleri kavrama veya konuşma gibi kasların hareketlerini kontrol eder. Duyusal sinirler, hafif dokunma hissi veya bir keskin ağrı gibi bilgileri aktarır. Otonomik sinirler, solunum, besin sindirimi ve kalp ve bez fonksiyonları gibi otomatik olarak düzenlenen organ aktivitelerini kontrol eder. Bazı nöropatiler, her üç sinir tipini de etkileyebilir.
Periferik (uç) bölgelerde tek bir sinir hasarlanırsa buna mononöropati denir örneğin el bileğindeki sinir sıkışması gibi, kanser, siyatik gibi bir bölgenin etkilenmesi durumunda pleksopati, diyabet gibi metabolik hastalıkların neden olduğu bir çok siniriin etkilendiği tipe Polinöropati denmektedir. Santral nöropatik Ağrı sendromu denen durumda sinir sisteminin işleyişi bozulmuştur. Karmaşık ve kontrolü zor bir ağrı çeşitidir. Ağrı doktorlarının Fantom Ağrısı (hayalet ağrı) dedikleri tam da bu durumu yansıtır. Fantom ağrısında örneğin hastanın ayağı dizden itibaren kesilmiştir, hasta olmayan ayağında şiddetli ağrılar hisseder. Etrafındakilere olmayan parmaklarının şiddetli ağrıdığını söyleyen birine insanlar ne gözle bakar. Ama bu gerçek bir ağrıdır, hasta doğru söylemektedir.
Nöropatik ağrının özelliği ortada görünür bir durum olmadan kendiliğinden bir bölgede yanma , iğnelenme, karıncalanma, elektrik çarpar gibi bozulmuş duyu algılanmasıdır. Ağrı derinden hissedilir. Diğer özelliği, ağrısız bir uyaranın örneğin soğuk bu hastalarda ağrı olarak algılanır aslında normalde soğuk üşütür fakat bu hastaların ağrıları artar. Üzüntü, streste aynı şekilde ağrı olarak yansır. Dokunma bile yoğun ve çarpık bir ağrı algısına dönüşür. Gece yatarken üzerimize örttüğümüz çarşaf bile şikayetlerimizin artmasına neden olabilir. Burada vucudun bazı bölgeleri aşırı duyarlı hale gelmiş demektir. Önemli bir özellik de ufak bir ağrılı uyaranı bu hastalar çok abartılı hissederler. Neden ortadan kalksa bile bu abartılı ağrı hissetme durumu uzun süre devam eder ve tekrar tekrar ortaya çıkabilir. Nöropatik ağrı uyku düşmanıdır. Hastaları daha çok gece huzursuz eder.
Nöropatilerin yüzde 30'unun nedeni bilinmemektedir. Her yaşta görülebilir, yaşlılarda daha sıktır. En sık görülen tipi Periferik nöropatidir. İşte nöröpatik ağrılara sebep olan bazı nedenler;
Periferik nöropati’nin en sık görülen nedeni olduğu için kısaca üzerinde duralım istedik. Diyabetiklerin yüzde 50'sinde nöropati görülür. Yüksek kan şekeri özellikle el ve ayakların ucundaki sinirlere, beyin ve diğer hayati organlara oksijen ve besin sağlayan minik damarların duvarlarını aşındırarak fonksiyonlarını bozar. Sinirlere giden kan akışı bozulur, sinirler hasarlanır.
Diyabetik nöropatide artan bir şekilde sinir hasarı oluşur. Arızalanacak ilk sinir lifleri beyinden ve omurilikten en uzaktaki olanlardır. Ağrı ve hissizlik genellikle her iki ayağa da kademeli olarak ilerleyerek simetrik olarak hissedilir. Daha sonra parmaklar, eller ve kollar etkilenebilir. Ellerde eldiven ayaklarda çorap hissi, akşam yanmaları sık görülür. Arada görülen iğnelenme ve bıçak saplanır tarzındaki ağrılar çok rahatsız edicidir.
Ağrı uzmanlarının sık kullandığı bu teknikler ve yöntemler oldukça deneyim ve beceri gerektiren girişimlerdir. Genellikle ameliyathane ortamında ve görüntüleme cihazları eşliğinde uygulanan tedavilerdir.
Sinir blokajları: Sempatik sinirlerin aşırı yanma ve ağrılarına engel olmak için lokal anestezik maddelerle geçici yada diğer tekniklerle kalıcı olarak uygulanabilir.
Nörolitik (Sinirleri öldürücü) teknikler: bunlar ağrı kaynağı olarak tesbit edilen sinirlerin alkol yada fenol gibi maddelerle tahrip edilmesi esasına dayanır pek tercih edilmez.
Radyofrekans yöntemi ile ağrı tedavisi: Nöropatik ağrılarda çok sık kullanılan ve etkili sonuçların alındığı girişimsel uygulamalardır. Özellikle ağrı , duyu ve sempatik sinirlerin bu yöntemle iletimlerinin uzun süre bozularak hastaların rahatlamasını sağlayan bir tekniktir. Burada ilaç kullanılmaz. İşi yapan radyo dalgalarıdır.
Ağrı Pili takılması ( spinal kord stimülasyonu): Omurilik üzerine yerleştirilen elektrodlarla bazı sinirlerin uyarılarak beynin yanıltılması , ağrı duymamasını sağlayan kalp pillerine benzer bir uygulamadır. Pahalı bir yöntemdir. 2-3 kez ameliyat olunmasına rağmen ve diğer ağrı kesici metodların uygulanmasına rağnem ağrılar rahatsızlık vermeye devam ediyorsa tercih edilir. Bu pillerin periferik sinir çevrelerine uygulanan sinir stimülasyon cihazlarıdır.
Ağrı Pompaları: Omurilik zarı üzerine veya içine takılan kalıcı bir uygulamadır. Bu pompaların gerektiğinde dışarıdan doldurulabilen haznesi vardır bbu hazneye morfin yada benzeri ilaçlar doldurulur bu otomatik pompalar kendisi sürekli oradan ilaç verir. Otomatik olmayanların haznelerine dışarıdan ilaç enjekte edilir. Nöropatik ağrı çeşidi olan kanser ağrılarında tercih edilir.
Kordotomi: Genellikle tomografi görüntüsü eşliğinde boyun hizasından radyofrekans iğnesi ile omuriliğin içine girilir ve gereken stimülasyon ve hasta diyaloğu ile ağrıyı beyne taşıyan sinir bulunur ve 1 dakikalık bir işlemle yakılır. Ağrılardan yüzde 90-95 kurtulmak mümkündür. Kanser ağrıları, fantom ağrıları gibi artık hiçbir ilaç ve yönteme yanıt vermeyen ağrıların tedavisi için kullanılır.
Bu farklı ağrı çeşidini alışılmış ağrı kesici ve kas gevşetici gibi ilaçlarla kontrol altına alamazsınız. Nöropatik Ağrı tedavisinde öncelikli yaklaşım bu ağrıya neden olan hastalığa yönelik olmalıdır. Diyabeti olan hastalarda kan şekerinin iyi kontrol edilmesi, B vitamin eksikliği olmaması, stresi azaltmak önemlidir.
Antikonvülzanlar; bunlar epilepsi ( sara ) hastalığında kullanılmakta olan ilaçlardır. Ağrılı sinir deşarjlarını önlemek, yanmaları, batmaları, uyuşuklukları azaltmak için kullanılır. Antidepresanlar; ağrı modulasyonu için ve santral etkileri azaltmak, nöropatide hissedilen diğer bozuk ağrı algılarını azaltmak, oluşmuş ağrı hafızasının silinmesine katkı sağlamak ve stresi azaltmak amacı ile kullanılır.
Morfin Benzeri ilaçlar: hafif formlarından başlanır, bu tür ağrıların santralden kesilmesine ciddi katkı sağlar. Ağrı varsa bağımlılık yapmazlar. Diğer ilaçlarla kombinasyonu ağrı kontrolünde önemlidir. B 12 ve folat vitaminleri; Hasarlı sinir dokusu tamiratı için önemlidir. Diğer ; E vitamini, lokal anestezikler, antiaritmikler, L-kartnitin, Ozon ve Ozon yağı sayılabilir.
